50 lět Serbske dźěćace dźiwadło
W aprylu lěta 1965 so za młodych hrajerjow Serbskeje lajskeje dźiwadłoweje skupiny w Budyšinje (SLDź) prěni raz zawěšk zběhny. W bajce “Wichor a słónčna pruha” skutkowachu po boku dorosćenych hišće w němych rólach, štož pak so hižo lěto pozdźišo w druhej inscenaciji “Pčołka Leńka” změni. Dźěćaca skupina wosta najprjedy dźěl SLDź. Lěta 1968 spožči so jej titul Serbske pioněrske dźiwadło (SPDź). Wot spočatka dźewjećdźesatych lět je znajemy jako Serbske dźěćace dźiwadło. Hač do 1986 bě w nošerstwje Ludoweho nakładnistwa Domowina. Potom přirjadowa so Němsko-Serbskemu ludowemu dźiwadłu, štož so za dalšu eksistencu dźěćaceho dźiwadła jako bytostny krok wopokaza.
Młodźi dźiwadźelnicy běchu šulerjo Budyskeje Serbskeje polytechniskeje wyšeje šule. Za nich rěkaše jónu wob tydźeń dwě hodźinje zwučować. Hakle po 30 do 40 tajkich probach (a zdźěla wjace) móžachu swój jewišćowy wukon zjawnosći pokazać. Hrajachu w Serbskim domje w Budyšinje kaž tež na wsach Hornjeje a Delnjeje Łužicy. Z wjerškom stachu so wustupy na Dźěłaćerskich swjedźenskich hrach a zajězdy do Čěskeje a Pólskeje.
Nimo programatiskeje mysle, hrać předewšěm za dźěći dwurěčneje Łužicy, steještej serbska rěč a wuměłski narok w srjedźišću dźěławosće. Prěnja režiserka, Lenka Cmuntová z Prahi, kaž tež wšitcy naslědni wuměłscy nawodźa Hanka Mikanowa, Benedikt Dyrlich, Jan Mahr a Petra Bulankec-Wencelowa, wostachu tutomu zawjazkej swěrni. Wuwiwanje serbskeje dźěćaceje dramatiki staji sej Serbske dźěćace dźiwadło tohorunja na program. Mjez cyłkownje 29 inscenacijemi je 13 originalnych serbskich.
W lěće 1979 zarjadowa so při SPDź Serbske młodźinske dźiwadło. W režiji Křesćana Barta zahra “Šerjenje Pucherfuk” a “Domčk zwěrjatow”. Wobě inscenaciji namakaštej pola přihladowarjow nad měru dobry wothłós.
Tež dźensniši hrajerjo přińdu z Budyskich serbskich šulow, zdźěla tež ze serbskich šulow na wsach. Wjacore generacije su mjeztym rjady Serbskeho dźěćaceho dźiwadła přešli, a njeličomne su dopomnjenki, zwjazane z nim. Mnohi sej je waži jako njeparujomny wobstatk swojich dźěćacych a młodych lět; jako nazhonjenje a wobohaćenje, kotrež je slědy zawostajiło w dalšim jeho žiwjenju. W běhu pjeć lětdźesatkow so nimo někotrych programow małeje formy 29 inscenacijow nazwučowa, a něhdźe 75.000 přihladowarjow wopyta na 500 předstajenjow. Tajka bilanca wubudźi z prawom hordosć kóždeho něhdyšeho a nětčišeho čłona.
Štož něhdyša wjednica Kata Malinkowa składnostnje 20lětneho wobstaća SPDź zwěsći, płaći dale: ”Dźiwadło hrać je ćežke dźěło. Čim jednoriše so přihladowarjej zda, ćim komplikowaniše je. Talent a disciplina stej jara wažnej – a serbska rěč!”
A zo wobradźa dźiwadźelnje dźěćom na jewišću wězo tež wjeselo, je zdobom za wšěch wobdźělenych nadźija na přichodne wuspěšne skutkowanje Serbskeho dźěćaceho dźiwadła!
